کاربر گرامی به وب سایت دادسرا یار خوش آمدید | برای استفاده کامل از امکانات سایت عضو یا وارد شوید

تصفیه ترکه +بررسی تخصصی +و نکات مهم آن-کاربردی

شما در حال مشاهده مطلب مذکور در بخش مقالات سایت می باشید

تصفیه ترکه +بررسی تخصصی +و نکات مهم آن-کاربردی

تصفیه ترکه +بررسی تخصصی +و نکات مهم آن-کاربردی

تصفیه ترکه

به نوشته دادسرایار در مقاله تصفیه ترکه

دادسرایار 24 ساعته در خدمت شماست حتی روز های تعطیل

021-91-01-61-52

ترکه خالص میان وارثان تقسیم می شود برای دستیابی به ترکه خالص باید آن را تصفیه کرد.

یعنی، حقوق و دیونی را که به آن تعلق می‌گیرد از ترکه خارج کرد همان طوری که ماده ۶۲۰ قانون امور حسبی مقصود از «تصفیه» را تعیین دیون و حقوق بر عهده متوفی و پرداخت آن ها و خارج کردن مورد وصیت از ماترک تعریف می کند.

 الف) خواهان تصفیه ترکه

درخواست تصفیه ترکه را وصی و هر یک از وارثان می توانند به دادگاه بدهند (ماده ۲۶۱ قانون امور حسبی) هم چنین وارثانی که ترکه را رد کرده‌اند حق درخواست تصفیه را ندارند. درخواست تصفیه باید کتبی باشد و به طور معمول بر روی برگ دادخواست نوشته شود و خواهان درخواست سایر وارثان و وصی را در ستون خواندگان می‌نویسد.

ب) طریقه تصفیه ترکه

نخستین اقدام دادگاه، تعیین مدیر تصفیه است که باید ظرف یک هفته برگزیده شود انتخاب مدیر تصفیه اگر به طور مستقیم باشد مدیر برگزیده با نظارت دادرس دادگاه انجام وظیفه می‌کند و در صورتی که به اداره تصفیه واگذار شود مدیر یا مدیران منتخب آن اداره در نظارت مقامات اداری و سرانجام دادگاه ارجاع کننده قرار می‌گیرند البته در صورتی که متوفی وصی برای اداره اموال داشته باشد امر تصفیه به وصی واگذار می شود.

وظایف مدیر تصفیه در قانون امور حسبی به شرح زیر آمده است:

1.تحریر ترکه

در صورتی که ترکه تحریر نشده باشد مطابق فصل چهارم این باب تحریر می‌شود؛ چرا که تحریر ترکه مقدمه ی تصفیه آن محسوب می شود.

2.اداره ترکه

مقصود از اداره ترکه دست زدن به تمام کارهایی است که امین دلسوز یا مالک متعارف برای حفظ و اداره دارایی در اختیار انجام می دهد. ماده ۲۶۸ قانون امور حسبی بخشی از مهم ترین وظیفه های مدیر ترکه را بیان می دارد.

مدیر تصفیه باید مطالبات متوفی را وصول و از خراب و ضایع شدن اموالی که در معرض خرابی و تضعییع است جلوگیری کرده و آن ها را به فروش برساند.

در نگاهداری اموال مواظبت نموده و تعمیرات ضروری اموال غیر منقول را بنماید از تعطیل کارخانه و یا تجارت خانه متوفی در صورتی که دایر باشد جلوگیری کند، درآمد ترکه و محصول را جمع‌آوری نموده و نظر به مقتضیات انبار نماید و یا به فروش برساند، مواد اولیه را که برای دایر ماندن بنگاه صنعتی و بازرگانی متوفی لازم است تحصیل و یا تجدید کند.

در جریان اداره ترکه اگر فروش اموالی ضرورت پیدا کند فروش باید به مزایده صورت پذیرد مگر اینکه نرخ معین داشته باشد یا تمام اشخاص ذی نفع در بهای آن توافق داشته باشند.

3.رسیدگی و تمیز حقوق ذینفعان

وفق ماده ۲۷۰ قانون امور حسبی:«…مدیر تصفیه وقتی رو برای رسیدگی تعیین و به ورثه به بستانکاران و اشخاص ذینفع که خود را معرفی کرده‌اند اطلاع می دهد که در وقت معین حاضر شوند.»

در این رسیدگی رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی ضروری نیست؛ ولی از ماده ۲۷۱ قانون امور حسبی چنین بر می آید که رسیدگی باید در جلسه‌ای باشد که وارثان و بستانکاران و سایر اشخاص ذینفع به آن فراخوانده شده‌اند تمیز مدیر تصفیه برای اجرا کافی است؛

ولی هیچ دعوایی را فصل نمی کند و مانع از طرح دعوای غایبان و ناراضیان بر وارثان نمی‌شود. مواد ۲۷۲ و ۲۷۳ قانون امور حسبی به طلبکاری که در موعد مقرر برای تحریر ترکه حاضر نشده یا طلب تصدیق نشده است حق می دهد که «… در دادگاه صلاحیت دار تا مقداری که از ترکه به ورثه داده شده است بر ورثه اقامه دعوا نماید و اگر چیزی به ورثه نرسیده یا آنچه رسیده است کافی برای تاّدیه طلب نباشد می‌تواند بر بستانکاران دیگر که ترکه به آن ها داده شده، برای اخذ حصه غیر مالی خود اقامه دعوا نماید.»

همچنین است کسی که از طلب او کاسته شده یا حق رهن یا رجحان او رعایت نشده است.

4.تادیه دیون و اخراج وصایا

 دیون و حقوقی که به عهده متوفی است بعد از هزینه کفن و دفن و تجهیز متوفی و سایر هزینه‌های ضروری از قبیل حفظ و اداره ترکه باید از ترکه داده شود. در این خصوص ماده ۸۶۹ قانون مدنی دیون ترکه را معین کرده است

5. قیمت کفن‌میت و حقوقی که متعلق به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است.

6. دیون و واجبات مالی متوفی.

7.وصایای میت

وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آن ها که وثیقه طلبکاران است به همین جهت وارثان بیش از تسویه و ادای دیوان حق تصرف در ترکه را ندارند.

ورثه ملزم نیستند غیر از ترکه چیزی به بستانکاران بدهند و اگر ترکه برای اداء تمام دیون کافی نباشد ترکه مابین تمام بستانکاران به نسبت طلب آن ها تقسیم می شود مگر اینکه  آن را بدون شرط قبول کرده باشند که در این صورت مطابق ماده ۲۴۶ مسئول خواهند بود در موقع تقسیم، دیونی که به موجب قوانین دارای حق تقدم و رجحان هستند رعایت خواهد شد.

بستانکاران زیر، هر یک به ترتیب حق تقدم بر دیگران دارند

 طبقه اول عبارتند از:

الف) حقوق خدمه خانه برای مدت سه سال آخر قبل از فوت؛

ب) حقوق خدمتگزاران بنگاه  متوفی برای مدت شش ماه قبل از فوت؛

ج) دستمزد کارگرانی که روزانه یا هفتگی مزد می گیرند برای مدت سه ماه قبل از فوت.

طبقه دوم:

 طلب اشخاصی که مال آن ها به عنوان ولایت یا قیمومت تحت اداره متوفی بوده،

نسبت به میزانی که متوفی از جهت ولایت و یا قیمومت مدیون شده است. این نوع طلب در صورتی دارای حق تقدم خواهد بود که فوت در دوره قیمومت یا ولایت و یا در ظرف یک سال بعد از آن واقع شده باشد.

طبقه سوم:

طلب پزشک و دارو فروش و مطالباتی که به مصرف مداوای متوفی و خانواده اش در ظرف سال قبل از خود رسیده است.

طبقه چهارم:

الف) نفقه زن مطابق ماده ۱۳۰۶ قانون مدنی؛

ب) مهریه زن تا میزان ده هزار ریال.

طبقه پنجم: سایر بستانکاران

تصفیه ی ترکه ی متوفی در صورتی که بازرگان باشد تابع مقررات تصفیه امور بازرگان متوقف است.

 صلاحیت محاکم در رسیدگی به دعوای ترکه

خواهان باید بداند کدام مرجع قضائی صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد تا درخواست و یا دعوای خود را به آن مرجع تقدیم نماید. برای شناسایی مرجع قضائی صالح ابتدا به بررسی انواع صلاحیت می پردازیم

 صلاحیت ذاتی محاکم در رسیدگی به دعوای ترکه

با توجه به اینکه دعاوی و درخواست‌های ارث و میراث و تقسیم ترکه متعدد می باشند صلاحیت محاکم و مراجع قضایی حسب مورد متفاوت بوده که به شرح ذیل توضیح می دهیم

الف) دعاوی در صلاحیت شورای حل اختلاف: هرچند مطابق ماده ۱۶۳ قانون امور حسبی محاکم بخش صلاحیت رسیدگی به درخواست‌ها « مهر و موم و رفع آن و تحریر و تصفیه ترکه » را داشته، لیکن با تغییر قانون و تصویب قانون شوراهای حل اختلاف مصوب ۱۳۸۷ مستنداَ به بند ۳ ماده ۱۱ قانون، این نوع درخواست ها در صلاحیت قاضی شورای حل اختلاف می باشند؛

بنابراین متقاضی یا خواهان باید درخواست مهر و موم و تحریر ترکه را به شورای حل اختلاف تقدیم نماید.

ب)دعاوی در صلاحیت مراجع قضائی: نظر به اینکه تقسیم ترکه و مطالبه ی سهم الارث از امور قضائی می‌باشند و یک نوع اظهار نظر قضائی برای فصل خصومت را می طلبند الزاماً باید در مراجع قضائی مطرح گردد.

برابر ماده ۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی به این دعاوی ( تقسیم ترکه و مطالبه سهم الارث ) در صلاحیت ذاتی دادگاه های عمومی قرار خواهد گرفت.

 صلاحیت محلی محاکم در رسیدگی به دعوای ترکه

مقررات مربوط به صلاحیت محلی و برای رسیدگی به دعوای تقسیم در که در قانون عام و خاص به شرح ذیل پیش‌بینی شده است.

الف) مقررات صلاحیت محلی در قانون آیین دادرسی مدنی:

وفق ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی:« دعاوی راجع به ترکه متوفی اگرچه خواسته، دین یا مربوط به وصایای متوفی باشد تا زمانی که ترکه تقسیم نشده، در دادگاه محلی اقامه می‌شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران آن محل بوده و اگر آخرین اقامتگاه متوفی معلوم نباشد رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران، در حوزه آن بوده است.»

ب) مقررات سال صلاحیت محلی در قانون امور حسبی:

مطابق مواد ۱۶۳ و ۱۶۴ و ۱۶۵ قانون امور حسبی: « مرجع رسیدگی به امور راجع به ترکه دادگاه بخشی از آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در حوزه آن بوده و  اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد، دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به رسیدگی می باشد و اگر متوفی در ایران ساکن هم نبوده باشد، دادگاهی که اموال غیر منقول متوفی در حوزه آن واقع شده،صالح است و اگر اموال غیر منقول هم در حوزه‌های متعدد واقع باشند، دادگاهی که قبل از همه اقدام نموده، صالح می باشد.»

لازم به ذکر است که سلسله مراتب صلاحیت محلی در خصوص درخواست ها و دعاوی که در صلاحیت ذاتی شورا قرار گرفته نیز، رعایت خواهد شد.

تصفیه ترکه برابر قانون امور حسبی و سایر مقررات

تصفیه ترکه در اصطلاح حقوقی چنان که قانون امور حسبی می گوید: مقصود از تصفیه ترکه تعیین دیون و حقوق بر عهدۀ متوفی و پرداخت آنها و خارج کردن مورد وصیت از ما ترک است.

قانون امور حسبی طرق تصفیه ترکه را نیز بیان می نماید.

ورثه متوفی می توانند ترکه را قبول کرده که دیون متوفی را بپردازند، و یا ترکه را واگذار ورد کنند که به بستانکاران داده شود، و نیز می توانند قبول یا رد خود را منوط به تحریر ترکه نمایند و پس از تحریر ترکه دیون و ترکه را مطابق صورت تحریر قبول یا رد نمایند و یا تصفیه ترکه را از دادگاه بخواهند.

بنابر این تصفیه ترکه به یکی از چهار طریق ممکن خواهد بود:

١- تصفیه در صورت قبول ترکه.

۲- تصفیه در صورت رد ترکه.

٣- تصفیه در صورت قبول ترکه مطابق صورت تحریر ترکه.

۴- تصفیه در صورت درخواست آن از دادگاه. شرح هریک از طرق چهارگانه تصفیه ذیلا و در ادامه این مقاله  بیان می گردد.

تصفیه در صورت قبولی ترکه

طبق قانون امور حسبی ورثه متوفی می توانند ترکه را قبول کرده که دیون متوفی را بپردازند ....) به وسیله قبول ترکه چنانکه از عبارت بالا فهمیده می شود، ورثه تعهد ضمنی می نمایند که تمامی دیون و تعهدات متوفی را که به ترکه او تعلق گرفته از آن بپردازند. قبول ترکه از طرف ورثه حق عینی طلبکاران را از ترکه ساقط نمی گرداند.

وارثی که ترکه را قبول می نماید عموما جاهل به مقدار دیون و تعهدات متوفی می باشد، زیرا اغلب اشخاص دفاتر منظمی ندارند که وضعیت مالی خود را در آن ثبت نمایند.

اقدام ورثه به قبول ترکه در این موارد به تصور تکافوی ترکه به دیون و تعهدات متوفی یا زیادتی ترکه بر آن است، بدین جهت ممکن است دیون و تعهدات متوفی بیش از ترکه باشد.

در این صورت ورثه ناچار شوند از خود آن را بپردازند یا به دستور مادۀ ۲۴۸ قانون امور حسبی در دادگاه ثابت نمایند که دیون متوفی زائد بر ترکه بوده است و خود را از زیر بار زیان برهانند.

ضمنا قبول نیز، امر ارادی است و آنچه نوعا کشف از آن بنماید کاشف قرار می گیرد تا خلاف آن ثابت گردد. بنابراین صلح، هبه، رهن و فروش و امثال آنها کاشف از قصد وارث به تصفیه امور ترکه است، زیرا هرگاه چنین قصدی را نداشته باشد اقدام به آن گونه تصرفات نمی نماید.

بالعکس اموری که مربوط به حفظ ترکه است از قبیل تعمیرات ضروری و جمع آوری اثاثیه در محل محفوظ و یا برداشت زراعت برای جلوگیری از حیف و میل و تفریط که مالک در ملک خود می نماید، نمی تواند نوعا کاشف از قصد قبول ترکه قرار گیرد.

همچنین در صورتی که برای هزینه کفن و دفن میت و هزینه ضروری دیگر فروش قسمتی از ترکه لازم باشد این عمل قبول ضمنی ترکه محسوب نیستبه دستور ق. امور حسبی ورثه چنانچه در ظرف یک ماه از تاریخ اطلاع بر فوت مورث رد خود را به دادگاه اعلام ندارد، در حکم قبول می باشد.

بنا بر مستنبط از قانون امور حسبی قبول ترکه باید منجز باشد و نمی تواند معلق واقع شود، مانند آنکه ورثه بگویند هرگاه آفت به محصول دهات متوفی در سال جاری نرسد ترکه را قبول می کنیم، هم چنانی که نمی تواند قبول مشروط باشد مانند آنکه ورثه بگویند ترکه را قبول داریم به شرط آنکه طلبکاران یک سال مهلت بدهند و طلب خود را مطالبه نکنند، مگر آنکه طلبکاران موافقت با شرط نمایند، زیرا وضعیت ترکه باید به طور روشن معلوم شود و الا در معرض حیف و میل قرار می گیرد و مسئولیت را کسی عهده دار نیست، چه ممکن است معلق عليه محقق نگردد و شرط انجام نگیرد.

قانون امور حسبی می گوید:( وارثی که ترکه را قبول کرده است مادامی که تصرف در ترکه نکرده می تواند رد نماید». چنان که از ماده مزبور فهمیده می شود قبول ترکه مادام که تصرف در آن ننموده قابل رجوع است و آن به وسیله رد ترکه به عمل می آید. منظور ماده از تصرف در مورد بالا، اعمالی است که متعاقب قبول انجام می گیرد و نوع کاشف از آن می باشد.)

آثار قبول ترکه

برابر قانون امور حسبی:"در صورتی که ورثه ترکه را قبول نمایند هر یک مسئول اداء تمام دیون به نسبت سهم خود خواهند بود، مگر اینکه ثابت کنند ديون متوفی زاید بر ترکه بوده و یا ثابت کنند که پس از فوت متوفی ترکه بدون تقصیر آنها تلف شده و باقیمانده ترکه برای پرداخت دیون کافی نیست که در این صورت نسبت به زائد از ترکه مسئول نخواهند بود"

ماده بالا دارای سه قسمت است:

اول- در صورتی که ورثه ترکه را قبول نمایند، هر یک مسئول اداء تمام دیون به نسبت سهم خود خواهند بود، زیرا دین متوفی به تمامی ترکه او تعلق گرفته و قبول هر یک از ورثه، تعهد به تأدیه دیون مورث به نسبت سهم الارثی است که از ترکه به او می رسد، مثلا زوج که سهم الارث او ربع یا نصف است به مقدار ربع یا نصف از دیون زوجه را عهده دار خواهد بود و مادر که ثلث یا سدس از ترکه را مستحق می باشد مسئول پرداخت ثلث یا سدس از دیون فرزند خود می باشد.

دوم- در صورتی که ترکه کفاف تمامی دیون متوفی را ندهد، وارثی که ترکه را قبول نموده می تواند این امر را ثابت نماید. در این صورت ورثه تا مقدار ترکه در مقابل طلبکاران مسئول می باشند، زیرا حقوق بستانکاران به ترکه تعلق گرفته است و مسئولیت ورثه در پرداخت دیون مورث در اثر مسئولیتی است که در نتیجه قبول تصفیه امور ترکه به عهده گرفته اند و آن مسئولیت به مقدار ارزش ترکه می باشد.

مثلا چنانچه متوفی یکصد هزار ریال مدیون است و سهم الارث زوج نصف از ترکه بوده است با قبول، او مسئول پنجاه هزار ریال از دیون می باشد و هرگاه ارزش نصف از ترکه کمتر از پنجاه هزار ریال باشد و زوج این امر را در دادگاه به طرفیت بستانکاران ثابت کند، به مقدار ارزش آن نصف، از دیون را می دهد و بیش از آن مسئولیتی در مقابل بستانکاران ندارد.

سوم- در صورتی که تمام یا قسمتی از ترکه پس از قبول ورثه نزد او بدون تعدی و تفریط تلف شود. با اثبات این امر از طرف ورثه مزبور بیش از آنچه از ترکه باقیمانده در مقابل بستانکاران مسئول نخواهند بود، زیرا وارثی که مالک ترکه است به اعتبار حق طلبکاران نسبت به آن امین می باشد و امین نسبت به تلف و نقص که بدون تعدی و تفریط او حاصل شده مسئول نمی باشد، و قبول ترکه هم از طرف ورثه، به عهده گرفتن پرداخت دیون مورث به مقداری است که از ترکه حاصل می گردد، نه آنکه به طور مطلق دیون مورث را عهده دار شده باشند.

بنابراین چنانچه تمام یا قسمتی از ترکه نزد ورثه بدون تعدی و تفریط تلف شود آنان مسئول نخواهند بود. اما در صورتی که تمام یا قسمتی از ترکه پس از قبول در اثر تعدی یا تفریط ورثه تلف شود، آنان ضامن می باشند و به مقدار ارزش ترکه مسئول پرداخت دیون هستند.

آنچه گفته شد که هرگاه ورثه ترکه را قبول نمایند مسئول تأدیه تمامی دیون متوفی می باشند، مگر آنکه ثابت کنند که کمتر از آن است، در صورتی است که تمامی ورثه ترکه را به طور مطلق قبول نمایند و الا به دستور قانون امور حسبی: «هرگاه بعضی از ورثه ترکه را قبول و بعضی رد نمایند، ترکه باید تحریر شود و بعد از تحریر هم می توانند قبول یا رد نمایند» یعنی قبول وردی که قبلا به عمل آمده است كأن لم يكن و بلااثر می باشد.

بنابراین کسی که قبول نموده می تواند رد کند و کسی که رد نموده قبول نماید. قبول مزبور قبول به طور مطلق نمی باشد، زیرا تحریر ترکه به عمل آمده و مقدار ارزش آن معین شده است و قبول، ناچار مطابق صورت تحریر ترکه خواهد بود.

تصفیه در صورت رد ترکه

این مورد عبارت است از عبارت از امتناع ورثه از تصفیه امور ترکه در قانون امور حسبی ، یعنی اداره کردن آن و تعهد به تأديه ديون متوفی می باشد . به دستور.

امور حسبی: «وارثی که ترکه را رد می کند باید کتبا یا شفاها به دادگاه اطلاع بدهد، اطلاع مزبور در دفتر مخصوصی ثبت خواهد شد. این رد نباید معلق یا مشروط باشد».

ورثه چنانچه نخواهند عهده دار تصفیه امور ترکه گردند به دستور قانون امور حسبی باید در ظرف یک ماه از اطلاع بر فوت مورث آن را به دادگاه صلاحیت دار اعلام دارند.

هرگاه ورثه در ظرف مدت مزبور آن را اعلام ننمایند مانند آن است که ترکه را به طور مطلق قبول نموده اند. در این صورت ملزم به پرداخت تمامی دیون متوفی می باشند مگر آنکه ثابت نمایند ترکه کفایت آن را نمی نموده است.

ماده « ۲۵۰» ق امور حسبی: «رد ترکه باید در مدت یک ماه از تاریخ اطلاع وارث به فوت مورث به عمل آید، اگر در مدت نامبرده رد ترکه به عمل نیاید در حکم قبول و مشمول ماده «۲۴۸» خواهد بود.

چنانکه ماده (۲۴۹) قانون امور حسبی تصریح می نماید رد ترکه نمی تواند معلق باشد مانند آنکه ورثه بگویند اگر محصول امسال دهات متوفی دچار آفت گردید رد می کنیم، هم چنانی که نمی تواند مشروط باشد مانند آنکه ورثه بگویند ترکه را رد می نماییم مشروط بر اینکه ورثه دیگر نیز ترکه را رد نمایند.

در صورتی که درخواست تحریر ترکه طبق قانون امور حسبی به عمل آمده باشد، به دستور قانون امور حسبی مدت یک ماه مذکور ق. امور حسبی از تاریخ ابلاغ خاتمه تحریر ترکه به وارث مزبور شروع می شود.

ق. امور حسبی: «در صورتی که ترکه تحریر شده باشد مدت مذكور فوق از تاریخ ابلاغ خاتمه تحریر ترکه به وارث شروع می شود».

اگر وارث عذر موجهی برای عدم اظهار رد در مدت معينه داشته باشد مانند آنکه او در محلی بوده که وسیله اعلام نداشته و یا آنکه محبوس بوده و اجازه مکاتبه با خارج را نداشته و یا بیمار سخت و بیهوش بوده است، دادگاه به دستورقانون امور حسبی می تواند مدت مزبور را تمدید یا تجدید نماید.

مبحث سوم - تصفیه در صورت قبول ترکه مطابق صورت تحریر ترکه

 ورثه می توانند مطابق صورت تحریر ترکه، تصفیه ترکه را عهده دار شوند، یعنی اداره ترکه و همچنین تأدیه دیون مورث را تا حدود ارزش ترکه قبول کنند و آن به چهار نحو ممکن است پیش آید:

۱- ورثه می توانند در ظرف یک ماه از تاریخ فوت مورث به دادگاه بخش صلاحیت دار اطلاع دهند که ترکه را طبق صورت تحریر ترکه قبول دارند. در این صورت ورثه پس از انجام تحریر ترکه (اگر چه هنوز شروع نشده باشد) ملزم می باشند که دیون مورث را در حدود ارزش ترکه بپردازند.

تعهد ورثه به پرداخت دیون متوفي منحصر به دیونی نمی باشد که در صورت تحریر ترکه یادداشت شده است، بلکه هرگاه طلبی پس از تنظیم صورت تحریر ترکه از متوفی ثابت گردد نیز وارث ملزم به پرداخت آن تا حدود صورت تحریر ترکه می باشد.

قانون امور حسبی می گوید: «در صورتی که ورثه فقط مطابق صورت تحریر ترکه، ترکه و دیون را قبول کنند باید در ظرف مدت یک ماه از تاریخ فوت مورث این مطلب را به دادگاه بخش  اطلاع دهند، در این صورت ورثه ملزمند که ديون متوفی را در حدود صورت ترکه بپردازند، هرچند بعد از تنظیم صورت تحریر ترکه ادعای طلب شده باشد.

طبق قانون امور حسبی:«اطلاع مذکور فوق در صورتی مؤثر است که قبلا ترکه تحریر شده یا بعد تحریر شود.» بنابراین چنانچه تحریر ترکه به عمل نیاید ورثه مزبور مسئولیتی در مقابل بستانکاران ندارند، زیرا تعهد آنان به تأديه ديون متوفی طبق صورت تحریر ترکه می باشد و آن به عمل نیامده است.

در صورتی که ورثه تصرفاتی در ترکه نمایند که کاشف از قبول ترکه به طور مطلق باشد .

۲- ورثه می توانند به دادگاه  صلاحيتدار اعلام دارند که قبول یا رد خود را پس از تحریر ترکه اعلام خواهند داشت . بنابراین پس از انجام تحریر ترکه ورثه می توانند در ظرف یک ماه از تاریخ خاتمه تحریر ترکه قبول یا رد خود را به دادگاه  اعلام دارند.

٣- ورثه می توانند پس از فوت مورث هیچ گونه اظهاری ننمایند و بعد از تحریر ترکه در ظرف یک ماه از تاریخ تحریر ترکه قبول یا رد خود را اظهار نمایند.

دادگاه بخش می تواند به حسب اقتضاء این مدت را زیاد کند، قانون امور حسبی: بعد از تحریر ترکه نیز ورثه می توانند در ظرف یک ماه از تاریخ اطلاع به خاتمه تحریر ترکه قبول یا رد خود را اظهار نمایند و دادگاه بمی تواند به حسب اقتضا این مدت را زیاد کند.

تصفیه در صورت درخواست آن از دادگاه

 اشخاص ذیل می توانند از دادگاه درخواست تصفیه ترکه را بنمایند :

١- وصی و هر یک از ورثه  طبق قانون امور حسبی: وصی و هر یک از ورثه می توانند از دادگاه کتب تصفیه ترکه را بخواهند.

۲- موصی له - ماده ای که نام موصی له را ببرد و اجازه دهد که درخواست تصفیه ترکه را بنماید دیده نشد، ولی به نظر می رسد که چنانچه سهم مشاع برای او وصیت شده باشد بتواند تصفیه ترکه را از دادگاه بخواهد، زیرا وضعیت موصی له مزبور از نظر تحلیلی مانند وارث است.

به خلاف کسی که عین معین از ترکه به او وصیت شده باشد.

برابر قانون امور حسبی: هرگاه بعضی از ورثه ترکه را قبول کرده باشند سایر ورثه نمی توانند تصفیه ترکه را بخواهند و آنها می توانند با کسانی که قبول نموده اند موافقت کرده قبول نمایند و یا چنان که قانون امور حسبی حاکی است آن را رد کنند، در این صورت تحریر ترکه به عمل خواهد آمد. پس از آن آنها می توانند طبق صورت تحریر ترکه آن را قبول یا رد نمایند.

مبحث آخر در مقاله تصفیه ترکه

تکالیف مدیر تصفیه - به دستور قانون امور حسبی: «بعد از تحریر ترکه مدیر تصفیه وقتی را برای رسیدگی تعیین و به ورثه و بستانکاران و اشخاص ذینفعی که خود را معرفی کرده اند اطلاع می دهد که در وقت معین حاضر شوند» در صورتی که تحریر ترکه قبل از تسلیم آن به مدیر تصفیه به عمل آمده، مدیر تصفیه پس از تسلیم وقتی را برای رسیدگی معین می نماید و الا تحریر ترکه را انجام خواهد داد و پس از خاتمه آن مبادرت به تعیین وقت خواهد نمود و به وسیله اخطاریه آن را به ورثه و بستانکاران متوفی و اشخاص ذینفع از قبیل وصی، موصی له اطلاع می دهد تا در وقت معین رسیدگی نموده و پس از رسیدگی کلیه دیون و حقوقی را که به ترکه تعلق می گیرد تأدیه می نماید.

چنانکه از ماده بالا فهمیده می شود رسیدگی مدیر تصفیه عبارت خواهد بود از رسیدگی به مقدار دیون و تعهداتی که به ترکه متوفی تعلق می گیرد، سپس آنچه را که با ملاحظه اسناد مربوطه محقق و ثابت دانست تأدیه می نماید و هرگاه مورد تصديق نباشد به دستور قانون امور حسبی بستانکاران می توانند به مراجع صلاحیت دار قضائی برای اثبات آن مراجعه نمایند.

برابر ق. امور حسبی: «مدير تصفیه باید مطالبات متوفی را وصول و از خراب و ضایع شدن اموالی که در معرض خرابی و تضییع است جلوگیری کرده و آنها را به فروش برساند.

در نگاهداری اموال مواظبت نموده و تعمیرات ضروری اموال غیر منقول را بنماید.

از تعطیل کارخانه و یا تجارتخانه متوفی در صورتی که دایر باشد جلوگیری کند . درآمد ترکه و محصول را جمع آوری نموده و نظر به مقتضیات انبار نماید و یا به فروش برساند.

مواد اولیه را که برای دائر ماندن بنگاه صنعتی و بازرگانی متوفی لازم است تحصیل و یا تجدید کند».

و همچنین است امور مربوطه به کشاورزی چنانچه جزء ترکه املاک مزروعی وجود داشته باشد.

بنابر این  اگر چیزی به ورثه نرسیده یا آنچه رسیده است کافی برای تأدیه طلب نباشد می تواند بر بستانکاران دیگر که ترکه به آنها داده شده برای اخذ حصة غرمائی خود اقامه دعوی نماید.

زیرا ترکه متوفي متعلق حق تمامی بستانکاران بوده است و به دستور ماده «۲۲۶» ق. امور حسبی اگر ترکه برای اداء تمام دیون کافی نباشد ترکه ما بين تمام بستانکاران به نسبت طلب آنها تقسیم می شود و به دستور مادۀ «۶۰۶» ق. مدنی هرگاه ترکه میت قبل از اداء ديون او تقسیم شود و یا بعد از تقسیم معلوم شود که بر میت دینی بوده است، طلبکار باید به هر یک از وراث به نسبت سهم او رجوع کند، و اگر یک یا چند نفر از وراث معسر شده باشد طلبکار می تواند برای سهم معسر یا معسرین نیز به وراث دیگر رجوع نماید.

image
JM
نویسنده این مطلب

مهدی حنیور

ارسال دیدگاه

کاربر عزیز برای ارسال دیدگاه ابتدا باید عضو یا وارد شوید

عضویت / ورود
 
دیدگاه ها
این مطلب نظری ندارد